چکیده
در روابط قراردادی، اجرای دقیق و به‌موقع تعهدات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما گاهی متعهد مرتکب نقض قرارداد می‌شود و با وجود صدور حکم الزام، همچنان از اجرای تعهد خودداری می‌کند. با توجه به مواد ۲۲۲ و 238 قانون مدنی و مادۀ 47 قانون اجرای احکام مدنی، درصورتی که امکان اجرای تعهد به‌وسیلۀ شخصی غیر از متعهد وجود داشته‌ باشد، شخص ثالث می‌تواند تعهد مدنظر را اجرا نماید و یا حتی متعهدله شخصاً تعهد را انجام دهد و هزینۀ‌ آن را از متعهد مطالبه ‌کند. در مادۀ 1222 اصلاحی قانون مدنی فرانسه نیز که جایگزین مادۀ 1144 سابق شده، این نحوۀ اجرای تعهد مورد شناسایی قرار‌ گرفته ‌است و بررسی تطبیقی در این خصوص می‌تواند به برخی از پرسش‌های مطرح‌شده در این زمینه پاسخی دقیق ارائه دهد. دخالت ثالث در اجرای تعهد در فرض مسئله، فقط در تعهدات به فعل و ترک فعل مادی که قائم به شخص نیست، قابل تصور است. مطالعۀ تطبیقی با حقوق فرانسه که الهام‌بخش نویسندگان قانون مدنی ایران بوده است، نشان می‌دهد که چنین اجرایی از سوی ثالث ماهیت اجرای عین تعهد را دارد و اثر اصلی آن برائت ذمۀ متعهد اصلی است که به تبع آن، تمامی تضمین‌های تعهد منتفی می‌‌شود، اما در هر حال، متعهد محکوم به پرداخت هزینه‌های لازم خواهد شد.